پایگاه خدمات اجتماعی
مقدمه:
جوامع در طول تاریخ با مسایل و پدیده های مختلفی مواجه می شوند که از جمله آنها می توان به مساله سکونتگاههای غیر رسمی (حاشیه نشینی)اشاره کرد.
که به ویژه در کشور های جهان سوم و در حال توسعه و در کلان شهرها به دلایل مختلف از جمله گسترش شهرنشینی افزایش مهاجرت، افزایش فقر، کاهش فرصتهای اشتغال در روستاها و شهرهای کوچک و......از رشد بیشتری برخوردار بوده است
کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نبوده و نخواهد بود و با توسعه شهر نشینی از دو دهه گذشته سکونتگاهها، غیر رسمی، که از آنها با عناوین مختلف از جمله مناطق حاشیه نشین، خودرو خود انگیخته، غیر مجاز، نابسمان و نامتعارف نیز یاد می شده است، افزایش یافته است.
تعاریف:
1- سکونتگاه های غیر رسمی:
Informal Settlement - محلات نابسامان و سکونت گاههایی که به طور عمده در حاشیه شهرها و شهرهای بزرگ کشور، خارج از برنامه رسمی توسعه شهری و به صورت خود رو شکل گرفته و گسترش یافته است.
این محلات، خودرو یا حاشیه نشین یا به بیان درست تر، اسکان غیر رسمی نامیده شده اند و کارکرد اصلی آنها تامین زمین و الگوی ساخت متناسب با توان مالی گروههای کم درآمد مهاجر از روستا ها یا گروههای کم درآمد و فقیر شهری رانده شده از بافت موجود شهرهاست.
غالبا در این سکونتگاهها سنجه های سواد، تندرستی در آمد و پیشرفت اجتماعی از میانگین شهری در آن کشورها پایین تر است.
2- تسهیلگر:
فردی است با توانایی ویژه از کارکنان دولتی یا سازمانهای غیر دولتی و یا ترجیحا از اجتماع محلی که به افراد جامعه برای شناختن و باور تونایی های خود و تقویت عزم و اراده و حرکت به سوی توسعه و بهبود زندگی شان کمک می کند.
اهداف:
1- هدف کلی: توانمند سازی ساکنین سکونتگههای غیر رسمی و کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی در این مناطق
2- اهداف جزیی:
- شناسایی مسایل و مشکلات گروههای هدف
- ارتقاء سلامت اجتماعی، کیفیت زندگی و رفاه اجتماعی
- آگاه سازی گروههای هدف در جهت شناخت نیازها و مشکلات و تلاش در جهت رفع آنها
- آشنایی گروههای هدف با منابع موجود
- دسترسی برابر به خدمات اجتماعی
- گسترش روحیه خود باوری و خود اتکایی
- ایجاد زمینه مشارکت مردم و سازمانها ی غیر دولتی
- کاهش تصدی گری و ارتقاء نقش تسهلیگری دولت
- کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی
سیاستهای کلی:
- فراهم کردن زمینه مشارکت مردم و سازمانها ی غیر دولتی
- همکاری و هماهنگی درون بخشی و برون بخشی در ارائه خدمات
- اعتماد سازی در مناطق
- حساس سازی مردم و مسئولین
- بومی سازی برنامه ها
- استفاده بهینه از منابع مالی
- توجه به پژوهش های کار بردی
- توجه به آموزش
گروههای هدف:
الف- افراد در معرض آسیب اجتماعی یا آسیب دیده اجتماعی شامل زنان و دختران در معرض آسیب زنان سر پرست خانوار، زوجین متقاضی طلاق و افراد فاقد مهارتهای زندگی
ب- کودکان خیابانی، کودکان کار، کودکان بد سرپرست، کودکان بی سرپرست کودکان بازمانده از تحصیل، بچه های طلاق، کودکان دارای والدین معتاد و کلیه کودکان زیر 6 سال منطقه مورد نظر
ج- سایر افرادی که به نوعی با بحرانهای فردی، خانوادگی و اجتماعی رو به رو شده اند.